First time we made Love(craft)

Η πρώτη μας φορά

«Αν και το βάλσαμο της λησμονιάς μου χάρισε τη γαλήνη, θα ξέρω για πάντα ότι δεν είμαι παρά ένας παρείσακτος, ένας ξένος σε τούτο τον αιώνα και ανεπιθύμητος ανάμεσα σε εκείνους που εξακολουθούν να είναι άνθρωποι» (H.P.L. “The Outsider”)  

       

        Με την ευκαιρία της γενέθλιας ημέρας του Howard Phillips Lovecraft (γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου 1890) το ιστολόγιο μας ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφορά του στη Λογοτεχνία του Φανταστικού, δημοσιεύουμε ένα επετειακό αφιέρωμα με τίτλο «First time we made Lov(craft)». Η εμπειρία της πρώτης επαφής με το έργο του Λάβκραφτ εντυπώθηκε μέσα στον καθένα από εμάς με έναν ιδιαίτερο τρόπο που δεν μπορούμε να ξεχάσουμε.

        Στο πρώτο αυτό κείμενο, παραθέτουμε την εμπειρία δύο Ελλήνων συγγραφέων όπως την κατέγραψαν σε έργα τους. Ο εξαιρετικός μεταφραστής και ερευνητής Γιώργος Μπαλάνος και ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας και ερευνητής του Παράξενου  Παντελής Γιαννουλάκης, θυμούνται με θαυμαστή ενάργεια και περιγράφουν με γλαφυρότητα την πρώτη φορά που ανακάλυψαν κάποιο βιβλίο με διηγήματα του Λάβκραφτ. Με σεμνότητα, επιτρέψτε μου να προσθέσω και εγώ τη δική μου πρώτη εμπειρία επαφής με το έργο του. Περιμένουμε τις δικές σας αναμνήσεις από τη γνωριμία με το έργο του για να τις δημοσιεύσουμε αλογόκριτες, ως δικό μας δώρο γενεθλίων σε αυτόν που μας έκανε δώρο, ως άλλος Προμηθέας, την πρώτη σπίθα που άναψε τη φαντασία μας.      

Γιώργος Μπαλάνος «Στη σκιά του Κθούλου» (Locus-7, 1998)

Γιώργος Μπαλάνος

        Ο Μπαλάνος θυμάται πως: «Η πρώτη μου «γνωριμία» με τον Χάουαρντ Φίλλλιπς Λάβκραφτ ήταν για μένα μια αποκάλυψη. Το πρώτο του διήγημα το βρήκα τυχαία πριν πολλά χρόνια , όταν ήμουν μαθητής ακόμη, σ’ ένα παλαιοβιβλιοπωλείο, την ίδια περίοδο που είχαμε αρχίσει κάποια περίεργα πειράματα στη συνοικία της Πλάκας με μια παρέα αλλοδαπών. Ήταν το διήγημα «Σελεφαϊς» σ’ ένα κιτρινισμένο τεύχος του περιοδικού Weird Tales του 1939. Ήταν ένα μικρό διήγημα, μόλις τέσσερεις σελίδες του περιοδικού, και ως τότε δεν είχα ακούσει καν το όνομα του συγγραφέα ο οποίος άλλωστε, είχε πεθάνει κάμποσα χρόνια πριν γεννηθώ. Και ωστόσο ήταν ένα σοκ για μένα. Η πρώτη ίσως εντύπωση ήταν ότι ήξερα για τι πράγμα μιλούσε-ή μάλλον υπονοούσε –ο συγγραφέας πέρα από αυτά καθεαυτά τα λόγια και τις φράσεις που εμπεριέχονταν στο διήγημα. Ήταν στ’ αλήθεια ένα παράξενο συναίσθημα»

      

Παντελής Γιαννουλάκης «Ταξίδι στη μοναξιά του χρόνου» (Αρχέτυπο, 1999)

       

Παντελής Γιαννουλάκης

Ο Γιαννουλάκης θυμάται πως: «Σ’ αυτό το σημείο νιώθω την υποχρέωση να εξομολογηθώ στον αναγνώστη μου ότι Το Κυνηγόσκυλο ήταν το πρώτο γραπτό του Λάβκραφτ που διάβασα, μεταφρασμένο στη συλλογή του Γιώργου Μπαλάνου Διηγήματα Τρόμου (εκδ. Σελεφαϊς, Ράπτης, Ωρόρα), κάπου γύρω στο 1981, κι από τότε άρχισε η αγάπη μου για το έργο του Λάβκραφτ και μια πολύχρονη αλυσιδωτή αντίδραση που οδήγησε στο βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου. Το Κυνηγόσκυλο ήταν το πρώτο διήγημα του Λάβκραφτ που μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Γιώργο Μπαλάνο. Προσωπικά όμως, μπορώ να περηφανευτώ και για μια δικιά μου πρωτιά. Το πρώτο άρθρο για τον Λάβκραφτ σε ελληνικό περιοδικό ήταν δικό μου, στο τεύχος 29 (Ιανουάριος 1987) του περιοδικού Ανεξήγητο, και μάλιστα είχε τον τίτλο του βιβλίου που διαβάζεις αυτή τη στιγμή: Χ.Φ. Λάβκραφτ, Ταξίδι στη Μοναξιά του Χρόνου….».  

Η δική μου «πρώτη φορά»

«Όταν συνάντησα τον τρόμο, ήμουν ολομόναχος, και μέχρι τώρα δεν είπα τίποτε σε κανέναν. Δεν μπορώ να σταματήσω τους άλλους να σκάβουν προς την κατεύθυνση του, αλλά η τύχη τους και ο άνεμος που μετατοπίζει την άμμο των ερήμων τους γλίτωσε, μέχρι στιγμής, από το ανακαλύψουν. Τώρα, ήρθε η ώρα να καταθέσω μια ξεκάθαρη δήλωση για όλα αυτά, όχι μόνο χάρη της δικής μου διανοητικής ισορροπίας, αλλά για να προειδοποιήσω αυτούς που είναι σαν κι εμένα που θα τη διαβάσουν με σοβαρότητα…..» («Η Σκιά έξω από το Χρόνο», The Shadow out of Time, 1934).

Μανώλης Φάμελος

        Το 1988 είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον καλλιτέχνη και τραγουδοποιό Μανώλη Φάμελο, ο οποίος και μου χάρισε την έκδοση της Ωρόρα με τη συλλογή διηγημάτων «7 παράξενα διηγήματα» σε μετάφραση του Γιώργου Μπαλάνου. Ανάμεσα στα επτά συγκλονιστικά  διηγήματα, βρίσκεται και «Ο παρείσακτος» (the Outsider,1921) αλλά και διηγήματα όπως το «Φυλακισμένος με τους Φαραώ» (Imprisoned with the Pharaohs, 1924) τα οποία δύσκολα βρήκα σε άλλες συλλογές αργότερα. Ο Μανώλης Φάμελος, φίλος και συμμαθητής μου στα Αγγλικά και μετέπειτα για ένα μικρό χρονικό διάστημα συμπαίκτης μου στη χειροσφαίριση (που την άφησε για να μην κόψει, τα απαραίτητα στην κιθάρα, νύχια του) ήταν αυτός που με «έριξε» στον Λάβκραφτ . Αργότερα συνάντησα το ίδιο εξώφυλλο στο έργο του Λιακόπουλου «Υποταγή συνειδήσεων» (και με ενόχλησε η επιλογή του ίδιου εξωφύλλου).

Ποίηση του H.P.L.

        Όπως προφήτευσε ο Φάμελος «κόλλησα» έκτοτε και άρχισα να συγκεντρώνω και να μελετώ όλα τα έργα του H.P.L. που κυκλοφορούν στα Ελληνικά και αργότερα και εκδόσεις έργων του, βιογραφίες και μελέτες για αυτόν στα Αγγλικά. Στη συνέχεια επεκτάθηκα στη μελέτη και τη συλλογή των έργων και άλλων συγγραφέων που εμπνεύστηκαν από το έργο του Χάουαρντ. Ο δε Παντελής Γιαννουλάκης μου χάρισε τους πρώτους τόμους των εκδόσεων του, τότε Terra Nova με διηγήματα του ίδιου και συγγραφέων του κύκλου του, αφιερωμένους στον H.P.L. σε μια εκτενή συζήτηση που είχαμε περίπου στην αρχή της συγγραφικής και ερευνητικήςε του πορείας στο «άνδρο» του στην περιοχή Φαλήρου (στη στοά του Ράδιο Σίτυ όπου ξεκίνησαν οι εκδόσεις).          

Βιογραφία του H.P.L.

        Να γνωστοποιήσω στον Παντελή πως και εγώ συγκαταλέγομαι στους κατόχους του τρίτου τόμου της αλληλογραφίας του H.P.L. από τις εκδόσεις Arkham House, μαζί του φυσικά όπως δικαίως περηφανεύεται (όχι όμως ως ο μοναδικός).  

       Από εκεί και πέρα χάρισα σε πολλούς φίλους, χαιρέκακα τρίβοντας τα χέρια μου, το ίδιο βιβλίο σαν «έμπορος» που είναι σίγουρος πως αυτή η πρώτη δωρεάν «δόση» θα τους έκανε να αναζητήσουν και άλλες σφίγγοντας τους δεσμούς φιλίας μας με κοινό ενδιαφέρον την αγάπη μας για το έργο του. Περιμένω τις δικές σας εμπειρίες στο lovecrafttheoutsider@gmail.com   

 Γιάννης Μπαχάς